Σχόλιο | Ενωμένοι ενάντια στην τρανσφοβία και την ομοφοβία

 

Σχόλιο | Ενωμένοι ενάντια στην τρανσφοβία και την ομοφοβία

Η τρανσφοβία και η ομοφοβία δεν είναι κοινωνικές παρεκκλίσεις, ούτε προσωπικά καπρίτσια, όπως παλεύουν με νύχια και με δόντια να μας πείσουν οι κάθε λογής ρατσιστές. Αντίθετα, αποτελούν όψεις του ίδιου συστήματος βίας και καταπίεσης που γεννά ο καπιταλισμός, θρέφει ο καθημερινός σεξισμός και τροφοδοτεί η ακροδεξιά διεθνώς. Σήμερα, βλέπουμε καθαρά το τέρας που προσπαθεί να σηκώσει κεφάλι: ο Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, η διεθνής ακροδεξιά συμμαχία, οι υποστηρικτές και φίλοι τους τους στο ΝΑΤΟ, στην ΕΕ και εδώ, οι τοπικοί εκφραστές τους — η Νέα Δημοκρατία και κάθε κυβέρνηση που αγωνίζεται να τσακίσει τα πιο περιθωριοποιημένα κομμάτια της κοινωνίας.

Η εργατική τάξη, οι φτωχοί, οι άνεργοι, οι μετανάστριες, οι τρανς και οι ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητες έχουν έναν κοινό εχθρό: το κράτος και το κεφάλαιο που επιβάλλουν «κανονικότητες» και ορίζουν ποιο σώμα, ποιο φύλο, ποια επιθυμία θα είναι «αποδεκτή» και άξια προσοχής. Από την πλευρά τους, οι οργανώσεις της εργατικής τάξης — τα σωματεία και τα συνδικάτα, οι φοιτητικοί σύλλογοι, οι συλλογικότητες γειτονιάς, τα πολιτικά κόμματα — οφείλουν να σταθούν χωρίς μισόλογα δίπλα στις ΛΟΑΤΚΙ+ και τρανς κοινότητες, να διευρύνουν τον αγώνα τους και να τον κάνουν αναπόσπαστο κομμάτι της ταξικής πάλης. Η αλληλεγγύη δεν είναι για να την εξυμνούμε στα συνέδρια και στα φεστιβάλ· είναι το θεμέλιο κάθε επαναστατικής πράξης.

Ενιαίος, αδιάσπαστος αγώνας

Η τρανσφοβία και η ομοφοβία πρέπει να αντιμετωπίζονται σε κάθε χώρο. Κάθε ώρα και κάθε στιγμή. Στις γειτονιές, στις πλατείες, στις σχολές, μέσα στους ίδιους τους προοδευτικούς ή στους «προοδευτικούς» μας, αν θέλετε, χώρους. Ο αγώνας ενάντια στο ρατσισμό, τον φασισμό, τον σεξισμό, την ισλαμοφοβία, τον αντισημιτισμό αλλά και στην τρανσφοβία και την ομοφοβία, δεν μπορεί να είναι αποσπασματικός. Είναι ένας αγώνας ενιαίος, βαθιά πολιτικός, βαθιά ηθικός και ταξικός. Και, οπωσδήποτε, αναγκαίος.

Ωστόσο, υπάρχει μια κρίσιμη διάκριση. Οι τρανσφοβικές και ομοφοβικές αντιλήψεις δεν εμφανίζονται μόνο σε καθαρά δεξιούς ή φασιστικούς κύκλους. Δυστυχώς, αλλά αυτά συμβαίνουν όταν την ηγεμονία των ιδέων την έχουν οι ιδέες της αστικής τάξης και του καπιταλισμού, αναπαράγονται και μέσα σε χώρους που αυτοπροσδιορίζονται ως φεμινιστικοί ή αριστεροί. Ακριβώς εκεί πρέπει να είμαστε πιο απαιτητικοί, πιο αυστηροί. Δεν αρκεί η «προοδευτική ταυτότητα» για να απαλλάσσει κανέναν από την ευθύνη. Χρειάζεται, λοιπόν, να κόβουμε τέτοιες αντιλήψεις μαχαίρι. Όμως, να το κάνουμε συντροφικά. Όχι με αποκλεισμούς που αναπαράγουν τον κύκλο του μίσους ούτε με στοχοποιήσεις που μετατρέπουν τη διαφωνία σε προσωπική εξόντωση. Το «μαχαίρι» εδώ είναι το πολιτικό και θεωρητικό όπλο· το «συντροφικά» είναι το αίτημα για μια διαλεκτική, για ένα άνοιγμα, για διάλογο χωρίς να αφήνουμε χώρο στον ιό του μίσους. (Εκεί είναι που τρίβουν τα χέρια τους οι αντίπαλοι μας. Μας αρέσει άραγε μια τέτοια προοπτική; Σίγουρα όχι.)

Εδώ φτάνουμε στην υπόθεση του «Μωβ». Είναι οι φεμινίστριες του «Μωβ» φασίστριες; Όχι. Και η απάντησή μας οφείλει να είναι καθαρή. Κανένας χώρος που δρα στη λογική της αυτοοργάνωσης, της φεμινιστικής πάλης, της κοινωνικής απελευθέρωσης δεν πρέπει να βαφτίζεται αβασάνιστα «φασιστικός» επειδή παράγει λάθος πολιτικές θέσεις. Άλλωστε μια λανθασμένη πολιτικη θέση δεν διορθώνεται με την αναπαραγωγή μιας ανάλογης θέσης που μάλλον, δίνει αέρα στα πανιά της ακροδεξιάς αντί να την αντιμετωπίσει ουσιαστικά. Η συζήτηση, όμως, δεν σταματά εδώ. Το ότι μια ομάδα δηλώνει φεμινιστική δεν της δίνει το ελεύθερο να αναπαράγει τρανσφοβικά αφηγήματα. Ο αντισεξισμός δεν είναι αδειανό πουκάμισο· είναι μια πράξη ανατροπής, συμπερίληψης, αναγνώρισης όλων των έμφυλων και σεξουαλικών υποκειμένων.

Με λίγα λόγια, η αυστηρή κριτική στις δευτεροκυματικές φεμινιστικές απόψεις, όπως εκφράζονται στο «Μωβ» και αλλού, δεν είναι ζήτημα «ηθικής ανωτερότητας». Είναι πολιτικό καθήκον. Όταν οι πιο περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες — οι τρανς γυναίκες, οι τρανς άνδρες, οι non-binary υποκειμενικότητες — γίνονται στόχος βίας και κοινωνικού αποκλεισμού, οφείλουμε να είμαστε απέναντι. Οποιαδήποτε «σιωπή» είναι συνενοχή και οποιαδήποτε «ουδετερότητα» είναι αποδοχή. Η αντιμετώπιση των τρανς ανθρώπων ως «πρόβλημα» που πρέπει να κρυφτεί κάτω από το χαλί, ακόμα κι όταν συνοδεύεται από «επαναστατική φρασεολογία», για να θυμηθούμε ένα στίχο του Νικόλα Άσιμου, δεν είναι τίποτε άλλο παρά υποκρισία. Δεν μπορούμε να μιλάμε για αντίδραση και αγώνα ενάντια σε μισάνθρωπες θεωρίες και πρακτικές ενώ ταυτόχρονα υιοθετούμε λόγο και πράξεις που συντηρούν την πιο βάρβαρη καταπίεση.

Η Αριστερά, αν θέλει να παραμείνει Αριστερά, πρέπει να είναι το σπίτι όλων. Των μεταναστ(ρι)ών, των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων, των τρανς ατόμων, των εργαζομένων, των απόκληρων, όλων όσων αρνούνται να υποταχθούν. Δεν υπάρχει μισή αλληλεγγύη. Δεν υπάρχει αλληλεγγύη με αστερίσκους. Το στοίχημα είναι ακριβώς αυτό: να φτιάξουμε χώρους όπου κανείς και καμία δεν περισσεύει. Να οργανώσουμε την αντίσταση στις πλατείες, στις πορείες, στους χώρους δουλειάς, στις σχολές. Να μην αφήσουμε καμία τρανς γυναίκα, κανέναν τρανς άνδρα, κανένα non-binary παιδί μόνο απέναντι στην κοινωνική και κρατική βία.

Το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ της Αθήνας, με την πάνδημη συμμετοχή ανθρώπων όλων των χρωμάτων και των ποικιλιών το απέδειξε με τον καλύτερο τρόπο. Το αμφιθέατρο ήταν γεμάτο στις δύο αντιπολεμικές κουβέντες με κέντρο την Παλαιστίνη, με παρουσία στο πάνελ των ομιλητών/ριών μελών του Στόλου της Ελευθερίας, του κονβόι Sumud και του March to Gaza -ανάμεσά τους της ευρωβουλευτίνας της Ανυπότακτης Γαλλίας Ριμά Χασάν, του βραζιλιάνου ακτιβιστή Τιάγκο Άβιλα και της συντονίστριας του BDS Αφρικής Σαμάρ Τλίλι. Γεμάτοι ήταν επίσης οι χώροι στις αντισεξιστικές συζητήσεις αναδεικνύοντας με τη σειρά τους ότι η επίθεση στα τρανς άτομα έρχεται από τα πάνω, από τον Τραμπ μέχρι τον Μητσοτάκη, ότι οι μάχες του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος τα τελευταία χρόνια έχουν δυναμώσει, ότι μπορούν να τσακίσουν την καταπίεση σε συντονισμό με τους εργατικούς αγώνες όπως των υγειονομικών. Όλες οι φωνές χώρεσαν στο Φεστιβάλ και όλες οι δράσεις: όπως η διαδήλωση των τρανς γυναικών μπροστά από το περίπτερο του Μωβ – αποτέλεσμα μιας δίκαιης οργής αν και πολιτικά λανθασμένη – ιδιαίτερα όταν στο Φεστιβάλ αναδείχθηκαν οι τρανς φωνές. Αλλά πρέπει να προσέξουμε και αυτό: ο θυμός των πιο περιθωριοποιημένων ομάδων είναι δικαιολογημένος και πρέπει να εκφράζεται άμεσα, χωρίς φόβο μήπως θεωρηθεί «πολιτικά λανθασμένος».

Τα πράγματα είναι κάτι παραπάνω από απλά, είναι ξεκάθαρα. Δεν χρειάζεται να κρύβουμε κάτω από το χαλί τις απόψεις μας, ούτε τις αντιθέσεις μας που μέσα από αυτές κρίνεται και η στάση που θα κρατήσουμε απέναντι στα κρίσιμα ζητήματα. Χρειάζεται να πορευτούμε ενωμένοι/ες/α ενάντια στην τρανσφοβία και την ομοφοβία και κόντρα στην ακροδεξιά, στον φασισμό, στον καπιταλισμό που τα γεννά. Με συντροφικότητα αλλά, κυρίως, με αποφασιστικότητα. Γιατί, όπως έγραφε η Audre Lorde, «τα εργαλεία του αφέντη δεν θα γκρεμίσουν ποτέ το σπίτι του»*. Ήρθε η ώρα να φτιάξουμε το δικό μας σπίτι — ανοιχτό, ελεύθερο, περήφανο.

Ειρηναίος Μαράκης
Χανιά, 8/7/2025

* Audre Lorde The Master’s Tools Will Never Dismantle the Master’s House

(Καλοδεχούμενες όλες οι κριτικές για το κείμενο. Δεν ανήκω στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, απλά παραθέτω μια πολιτική άποψη που επιζητεί το διάλογο και την, αυστηρή, κριτική)